استعمال لفظ جمع در معانی متعدداستعمال لفظ جمع در معانی متعدد به بکارگیری لفظ دارای صیغه جمع ، در معانی متعددِ مستقل اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفاز اقسام استعمال لفظ در معانی متعدد، استعمال لفظ جمع و اراده معانی متعدد و مستقل است، مثل این که گفته شود: «رأیت عیونا» و از آن، عین باکیه (چشم)، عین جاریه ( چشمه ) و ذهب ( طلا ) اراده شود؛ با این استدلال که جمله «رأیت عیونا» به منزله «رأیت عینا و عینا و عینا» است که می‌توان از هر یک از آنها معنایی خاص اراده کرد. ۲ - توضیحدرباره استعمال لفظ جمع در معانی متعدد، اختلاف وجود دارد: مرحوم « صاحب معالم » می‌گوید: استعمال لفظ تثنیه و جمع در بیش از یک معنا، جایز بوده و جواز آن به نحو حقیقت است و استعمال لفظ مفرد در بیش از یک معنا جایز بوده، ولی جواز آن به نحو مجاز می‌باشد. [۱]
فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۱، ص۲۳۵.
مرحوم « خویی » می‌گوید: استعمال لفظ تثنیه، جمع و مفرد در بیش از یک معنا جایز است، هر چند این استعمال مخالف ظهور عرفی است و احتیاج به قرینه دارد. مرحوم « آخوند خراسانی » و مرحوم « مظفر » می‌گویند: استعمال لفظ مفرد، تثنیه و جمع در بیش از یک معنا جایز نیست. [۶]
فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۲، ص۴۶۳.
[۷]
فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۱، ص۲۳۲.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۱۸۵، برگرفته از مقاله «استعمال لفظ جمع در معانی متعدد». |